2017-70: Seeking Safety als methodiek bij forensische LVB-patiënten

Doelgroep

Forensische LVB-patiënten met een combinatie van verslaving- en traumagerelateerde problematiek.

Seeking safety als methodiek

Het risico op trauma gerelateerde stoornissen zoals PTSS bij mensen met een LVB is groter dan  voor mensen zonder een LVB. Personen met een LVB worden vaker blootgesteld aan potentieel traumatische gebeurtenissen zoals fysiek en seksueel misbruik (Mevissen & De Jongh, 2010; De Jong, Hogeveen, De Vogel, & Didden, 2014). De verstandelijke beperking zelf kan een belemmering vormen voor het  verwerkingsproces na een trauma en bovendien ontbreekt vaak een voldoende steunend sociaal netwerk. Er is sprake van een hoge prevalentie van PTSS en verslaving bij personen met een LVB in het justitiedomein. Goede diagnostiek en effectieve behandeling van PTSS en verslaving bij deze doelgroep is derhalve nodig. Er is echter vooralsnog geen (effectief gebleken) interventie voor deze triple problematiek beschikbaar.

Seeking safety (SeSa; Najavits, 2002), is effectief gebleken voor de behandeling van de combinatie verslaving en trauma-gerelateerde stoornissen (Lenz et al., 2016), evenwel bij mensen zonder een LVB. Sinds de Nederlandse vertaling van SeSa (2010) wordt het binnen en buiten de (forensische) verslavingszorg als behandelinterventie gebruikt, maar was er nog geen versie beschikbaar die is aangepast aan de kenmerken en leerstijl van mensen met een LVB.  Omdat er behoefte was aan een effectieve interventie om PTSS te behandelen bij verslaafde LVB delinquenten, zijn zowel Tactus als Trajectum gestart om SeSa aan te passen voor gebruik bij hun clienten met een LVB. Doel van dit project was om een LVB-variant als addendum van SeSa te ontwikkelen voor de behandeling van traumagerelateerde klachten/stoornissen en verslaving in de forensische psychiatrie en verslavingszorg. 

Resultaten en aanbevelingen

Dit project heeft een LVB addendum van Seeking Safety opgeleverd. Een pilot met dit addendum liet zien dat zowel patiënten als behandelaren over het algemeen tevreden zijn over de inhoud en werkwijze. Patiënten vinden dat de behandelonderwerpen aansluiten bij hun problematiek en behoeften. Zij waarderen met name de actieve werkvormen en de accepterende, luisterende houding van behandelaren. Ook behandelaren geven aan dat de methodiek in hun behoefte voorziet. Zij vinden de handleiding relatief gemakkelijk om mee te werken en de methodiek goed aansluiten op de leefwereld en het leerniveau van patiënten.

In dit project zijn de ervaringen van zowel behandelaren als patiënten met het LVB addendum getoetst en gebruikt om het addendum te verbeteren. Het verdient de aanbeveling om in de toekomst onderzoek te doen naar de effecten van het addendum, zoals verandering in middelengebruik of trauma-gerelateerde klachten.

Uitvoerende partij

Tactus verslavingszorg in samenwerking met Trajectum, Pluryn, Radboud Universiteit (het Nijmegen Institute for Scientist-Practitioners in Addiction (NISPA) en het Behavioral Science Institute (BSI)).

Eindproducten

• LVB addendum Seeking Safety bestaande uit:
  • Handreiking voor de hulpverlener
  • Werkboek voor de patiënt
• Eindrapportage Seeking Safety LVB Addendum
• Implementatieplan

In het kader van dit ondewerp is er een artikel gepubliceerd in het tijdschrift Research in Developmental Disabilities van Elsevier, te lezen met een licentie voor het tijdschrift.