2022-181: Seksualiteit bij forensisch cliënten met een licht verstandelijke beperking

Doelgroep

Forensische zorgprofessionals die werken met cliënten met een licht verstandelijke beperking.

Gezonde seksualiteit

Als het thema “seksualiteit” aan bod komt in de forensische zorg, dan gaat de focus veelal uit naar seksueel grensoverschrijdend gedrag. Er is weinig aandacht voor gezonde seksualiteit en dat dit een primaire levensbehoefte is. Deze primaire behoefte sluit niet goed aan bij het RNR model dat risico en criminogene behoeften centraal stelt. Ook in het Good Lives model wordt seksueel gedrag vaak over het hoofd gezien als alternatieve positieve activiteiten.

Seksualiteit is een inherent onderdeel van iemands ontwikkeling. Gedurende onze levensloop geven we betekenis aan denkbeelden, gedragingen en emoties en maken we hierin zelf seksuele keuzes (Maris et al., 2014). Dit geldt ook voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB). In de forensische zorg heeft een relatief groot percentage van de cliënten een LVB. Naar verhouding weten we zeer weinig over deze mensen en vooral hoe ze zelf aankijken tegen seksualiteit en welke kennis zij hierover hebben. Soms wordt verondersteld dat er sprake is van een gebrekkige kennis (Schwartz et al., 2019), maar er zijn ook studies die dit tegenspreken (Baines et al., 2018). Waarschijnlijk wordt seksualiteit bij cliënten mede bepaald door specifieke kenmerken van de doelgroep zoals de achterstand in sociale en emotionele ontwikkeling en het veelvuldig voorkomen van adverse childhood experiences (Morris et al., 2019; Sappok et al., 2013). Maar ook de attitudes en vaardigheden van behandelaren, begeleiders en anderen (ouders, naasten) om het thema bespreekbaar te maken bij cliënten spelen mogelijk een rol (Chrastina & Večeřová, 2020; Meaney-Tavares & Gavida-Payne, 2012).

Instellingen hebben niet alleen een behandelplicht maar ook de plicht om de kwaliteit van leven en de levensbehoeften van hun cliënten te waarborgen. In dit project wordt de literatuur t.a.v. seksualiteit bij LVB-cliënten en attitudes en vaardigheden van professionals t.a.v. dit onderwerp geïnventariseerd en omgezet in praktische handvatten.

Uitvoerende partij

De Rooyse Wissel in samenwerking met Trajectum, De Borg-instellingen en Tactus.