2022-168: Ontwikkeling theoretisch kader voor de forensische kwaliteitsnetwerken

Doelgroep

De doelgroep betreft medewerkers en patiënten van forensische instellingen.

Achtergrond project

In 2013 startten de Forensische Kwaliteitsnetwerken, gebaseerd op het Quality Network for Forensic Mental Health services. Inmiddels zijn ook kwaliteitsnetwerken voor SGLVG instellingen, Forensische Verslavingszorg, en Forensisch Psychiatrische Centra en Klinieken gestart, met een of meer cycli en rapportages. Bestuurders, managers, professionals en cliënten zijn positief over de netwerken (EFP, 2020). Echter, een wetenschappelijke onderbouwing voor de rationale en veronderstelde werkingsmechanismen ontbrak. Daarom is in 2021 in het kader van KFZ-call 2020-129 een literatuuronderzoek uitgevoerd (Oudejans et al., 2021). Hieruit bleek dat er wel ideeën zijn over hoe en waarom kwaliteitsnetwerken bijdragen aan kwaliteitsverbetering, maar dat er geen onderliggend theoretisch kader is. Kwaliteitsverbetering wordt door onderzoekers verschillend uitgelegd en gemeten, waarbij men er onder meer vanuit gaat dat leren van elkaar en kennis en ervaringen delen factoren zijn die zouden moeten leiden tot kwaliteitsverbetering. Aanbevelingen uit het onderzoek waren dan ook om een theoretisch kader te ontwikkelen, dat duidelijk maakt welke aanpak en welke werkzame factoren tot welke doelen leiden. Daarbij moet geput worden uit bestaande theorieën over implementatie van innovaties of nieuwe werkwijzen. Ook dient in dit kader aandacht te zijn voor korte en lange termijn doelen. De korte termijn doelen moeten aansluiten bij de beleving en behoefte van de deelnemers, zoals ‘leren van elkaar’ of ‘goede voorbeelden uitwisselen’. Lange termijn doelen zijn mogelijk abstracter, verder weg in de tijd of beperkt waarneembaar, zoals ‘kwaliteitsverbetering’ of ‘een lerende cultuur’. De werkingsmechanismen –en andere elementen- worden zowel in theoretische termen, als in operationele termen beschreven. Met een theoretisch kader is het mogelijk om onderzoek te doen naar de effecten van de Forensische Kwaliteitsnetwerken, waardoor er meer inzicht komt in deze effecten en hoe deze mogelijk te beïnvloeden zijn.

Resultaten

Veronderstelde werkzame factoren van de Forensische kwaliteitsnetwerken zijn assessment en feedback, kennis uitwisselen, ervaringen uitwisselen, problemen identificeren en oplossingen delen, en verbeterplannen maken. Deze factoren dragen bij aan het versterken van het kritisch reflectief werkgedrag van deelnemers en deelnemende instellingen, wat bijdraagt aan kwaliteitsverbetering. Dit theoretisch kader beschrijft hoe in een Kwaliteitsnetwerk gewerkt wordt aan kritisch reflectief werkgedrag (het korte termijn doel) en hoe dat kan bijdragen aan kwaliteitsverbetering (het lange termijn doel).

Uitvoerende partij

Het project is een samenwerking tussen Mark Bench en FPC de Oostvaarderskliniek. De onderzoekers van Mark Bench zijn tevens verbonden aan de afdeling Psychiatrie van Amsterdam UMC.

Eindproduct

Het eindproduct van deze call is via info@kfz.nl op te vragen.