English2017-69: Implementatie van de behandeling van brandstichters
Doelgroep
Behandelprotocol voor patiënten binnen de forensische psychiatrie die het strafbare feit van brandstichting hebben gepleegd en verblijven in een klinische behandelsetting.
Behandelprotocol voor subtypen brandstichters
Met behulp van de KFZ call over het onderscheiden van subgroepen brandstichters (Call 2014-23), is er meer inzicht gekomen in de problematiek van deze specifieke groep patiënten en hoe bestaande behandelprogramma's en interventies al dan niet passen bij de diversiteit van deze subgroepen. Het huidige behandelaanbod sluit niet altijd voldoende aan bij de specifieke problematiek van de subtypen die kunnen worden onderscheiden. Aan de hand van het eerder opgeleverde rapport is daarom een behandelprotocol ontwikkeld welke rekening houdt met de specifieke diversiteit aan problematiek. Zo wordt er bijvoorbeeld expliciete aandacht besteed aan de behandelbehoeften van patiënten op het gebied van vuurgerelateerde zaken, zoals ongewone interesse in vuur, gebrek aan sociale vaardigheden, emotieregulatie en coping. Relevante behandelelementen (bijv. verschillende mate van behandelmotivatie en responsiviteit, delictondersteunende attitudes en terugvalpreventie) zijn vervolgens gekoppeld aan deze behandelbehoeften. Op basis hiervan is een differentiatie gemaakt in de behandeling om rekening te houden met de specifieke kenmerken van de subgroepen.
Uitvoerende partij
GGz Drenthe (FPK Assen) in samenwerking met de S. van Mesdagkliniek, Trajectum, Van der Hoevenkliniek en de Oostvaarderskliniek.
Resultaten
Dit project bestond uit twee elementen en betreft allereerst de nadere uitwerking van een behandelprogramma voor brandstichters welke in het kader van een eerdere KFZ-call (2014.23) is ontwikkeld, alsmede de beschrijving van de opzet en uitvoering van een externe pilot om daarmee de introductie in behandelinstellingen en de uitvoerbaarheid ervan te toetsen. Met betrekking tot het eerste element is er een behandelprogramma voor brandstichters ontwikkeld. Op basis van beschikbare wetenschappelijke literatuur en clustering van patiënten profielen worden in de behandeling modulair verschillende thema’s aangeboden. 0) Intake en diagnostiek, I) Motivatie voor behandeling, II) Delictanalyse, III) Niet gepaste belangstelling voor vuur en brandstichting, IV) Communicatie en sociaal functioneren, V) Algemene vaardigheden en zelfcontrole, en VI) Terugvalpreventie. Brandstichters worden in drie verschillenden subgroepen onderscheiden; subgroep Eén: emoties afreageren, Subgroep Twee: persoonlijke woede, Subgroep Drie: doelbewust (wraak of cry for help/ aandacht). Het behandelingsprogramma is naar deze drie groepen daders gedifferentieerd. Het tweede element betreft de uitgevoerde pilot. In drie forensisch psychiatrische instellingen is het behandelprogramma uitgevoerd. Deze pilots leverden aanvullingen op
en maakten het mogelijk om onvoorziene praktische problemen op te lossen. Dit heeft geresulteerd in aanpassingen in het niveau (LVB-versie) en de uitvoering (open groep om instroom per module mogelijk te maken). Uiteindelijk kon op basis van de nieuwe inzichten vanuit de pilots een aangepast behandelprogramma worden voorgelegd bestaande uit drie onderdelen: 1) Een behandelprotocol met daarin de theoretische achtergrond en opzet van het programma, een protocol gericht op diagnostiek en het opstellen van een delict analyse specifiek gericht op brandstichters en een gedetailleerde handleiding voor therapeuten; 2) Een gedetailleerd sessieprotocol met alle uitgewerkte sessies (inclusief diagnostiek), aangevuld met PowerPointpresentaties per behandelsessie; 3) Een werkboek voor deelnemende patiënten met daarin werkbladen en
huiswerkopgaven. Tezamen gaat het hier om een welhaast kant-en-klaar pakket, waarmee de therapeutisch medewerkers van de forensisch psychiatrische instellingen aan de slag kunnen in de behandeling en begeleiding van daders van brandstichting.
Het behandelprotocol is hieronder te downloaden. Het sessieprotocol, het werkboek en de bijbehorende PowerPoint-begeleiding zijn op te vragen bij Karel ’t Lam (FPK Assen) via Karel.t.Lam@ggzdrenthe.nl.
Hoewel het implementatieplan niet volledig is uitgevoerd, heeft de implementatiefase wel geresulteerd in een uitgewerkt behandelprogramma voor de behandeling van brandstichters in de forensische ggz. Het uiteindelijke behandelprogramma kan geïmplementeerd worden, waarbij tijdens die verdere implementatie vanuit de ontwikkelaars gestreefd wordt naar een meting van de effectiviteit van het behandelprogramma.