2020-146: Een sprong in het diepe: De evaluatie en implementatie van DEEP
Doelgroep
Forensisch psychiatrische patiënten in het algemeen.
Achtergrond
Onderzoek heeft aangetoond dat er behoefte is aan technologische interventies die beter aansluiten bij de vaardigheden en behoeften van forensisch psychiatrische patiënten. Veelgebruikte eHealth-toepassingen zoals online modules of mobiele apps zijn namelijk voornamelijk gericht op geschreven taal en bewuste reflectie, en vereisen daardoor (te) veel cognitieve vaardigheden en behandelmotivatie. Uit onderzoek in het Nederlandse forensische veld is gebleken dat technologieën zoals biofeedback, serious games en virtual reailty als veelbelovend worden gezien doordat de nadruk meer ligt op doen en ervaren. Daarnaast is het van belang om meer gebruik te maken van bestaande interventies en moet meer aandacht besteed worden aan implementatie en evaluatie via passende methoden.
DEEP is een bestaande eHealth-interventie die goed zou passen binnen de forensische zorg. DEEP is een applied game gebaseerd op wetenschappelijke kennis over angst- en stressregulatie. Door middel van gepersonaliseerde, op ademhaling gebaseerde biofeedback biedt DEEP gebruikers een meeslepende onderwaterwereld in VR waarin ze ontspanningsvaardigheden kunnen trainen. Eerder onderzoek laat veelbelovende effecten zien: zo ervaren jongeren in het speciaal onderwijs meer ontspanning en zijn er minder agressieve uitbarstingen na het spelen. In dit project is onderzocht of deze ademhalingstechnieken en de experimentele wijze waarop ze worden aangeleerd een passende, engaging manier bieden om patiënten op een nieuwe manier te ondersteunen in agressieregulatie.
Resultaten
Uit de focusgroepen kwam naar voren dat zowel zorgverleners als patiënten DEEP beschouwden als een innovatieve, mogelijk zinvolle VR-toepassing, maar dat DEEP voornamelijk van toegevoegde waarde zou zijn op de korte termijn, omdat verwacht werd dat het engagement onder de gebruikers zou afnemen door het gebrek aan personalisatie mogelijkheden. De SCED liet zien dat DEEP op korte termijn de hartslag en huidtemperatuur van de gebruiker kan verlagen, wat kan duiden op een afname van spanning, al was dit niet voor elke patiënt en sessie
gelijk. Bij twee patiënten was tijdens de SCED de mate van zelfgerapporteerde, ervaren stress significant gedaald. Bij één van die patiënten werd dit significante effect ook gevonden voor spanning en boosheid. De vier andere patiënten lieten geen significante verandering zien.
Uit de pilot bleek opnieuw de behoefte van het forensisch veld om DEEP verder te personaliseren, met nieuwe omgevingen en levels. Ook werd bevestigd dat DEEP op diverse manieren kan worden ingezet, zolang wordt aangesloten bij de behoeften van de patiënt. Toch bleek de noodzaak voor een structurele ondersteuning van zorgverleners wanneer DEEP zou worden geïmplementeerd, met nadruk op periodieke intervisies en opfristrainingen en het betrekken van een implementatieleider en DEEP-ambassadeur. Op basis hiervan kan geconcludeerd worden dat DEEP potentie heeft om het behandelaanbod binnen forensische klinieken te verrijken. Echter zijn de effecten niet voor alle patiënten gelijk en blijkt het lastig om de aangeleerde diepe ademhaling in te zetten in het dagelijks leven. Het is daarom belangrijk dat vervolgonderzoek wordt uitgevoerd naar vergelijkbare, wellicht goedkopere ademhalingsinterventies en naar methoden om het effect van DEEP te vergroten, zoals wearables of psycho-educatie.
Uitvoerende partijen
Dit project werd uitgevoerd door Transfore in samenwerking met Universiteit Twente.
Eindproducten
Uit het onderzoek naar DEEP zijn de volgende producten voortgekomen:
- Factsheet DEEP - korte samenvatting van gevonden resultaten
- Voorbeeld informatiefolder voor cliënten - ter introductie
- Voorbeeld pilot map handleidingen - het voorblad van de handleidingen
- Handleidingen DEEP - bevat stapsgewijze praktische, maar ook inhoudelijke hulp bij het opstarten en gebruiken van DEEP
- Training DEEP - powerpoint die gebruik kan worden om trainingen te geven
- Instructie Casten + Instructie en rondleiding DEEP - beeldmateriaal ter ondersteuning/introductie DEEP
- Implemenatieplan DEEP - uitgebreid plan met implementatiefactoren en strategieën die gebruikt kunnen worden om DEEP succesvol te implementeren
- Eindrapport - hierin staat het onderzoek beschreven