English2013-1: Leefstijltraining Justitiabelen i.c.m. contingency management
Doelgroep
Ambulant behandelde justitiabelen (bijv. vanuit forensisch psychiatrische (verslavings) polikliniek) met problematisch middelengebruik en/of comorbide psychiatrische stoornissen, waarbij het middelengebruik interfereert met een adequate behandeling en/of de kans op recidive vergroot (criminogene factor).
Het ontworpen protocol
De Leefstijltraining Justitiabelen (LSTJ) is een interventie die is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie (CGT) die heeft bewezen effectief te zijn in de aanpak van middelengebruik en crimineel gedrag. Toch bleek er bij bijna 50% van de individuen die deze training volgt sprake van terugval, de LSTJ was derhalve voor verbetering vatbaar. Een nieuw beschikbare gedragstherapeutische methodiek, namelijk contingency management (CM), is een gedragstherapeutisch programma gericht op systematische contingente bekrachtiging (met geld of vouchers) van vooraf vastgelegd doelgedrag. Een combinatie van CGT en CM lag voor de hand om te komen tot grotere effectiviteit en is op diverse terreinen reeds succesvol gebleken. In dit project is onderzocht wat de bruikbaarheid en toepasbaarheid is van deze combinatiebehandeling (LSTJ+CM) binnen de reguliere forensische zorg. De meerwaarde voor de praktijk is dat deze aanvullende methodiek kan leiden tot meer compliantie aan behandeling, minder middelengebruik en als gevolg daarvan minder recidive.
Toepasbaarheid en effecten
De toepasbaarheid en bruikbaarheid van het LSTJ+CM-protocol is vastgesteld in twee instellingen; justitiële verslavingszorginstelling JusTact (onderdeel van Tactus Verslavingszorg) en forensische GGZ instelling De Waag (onderdeel van De Forensische Zorg Specialisten). Het protocol is in twee combinaties ingezet, namelijk gecombineerd met een groepsgerichte cognitief gedragstherapeutische interventie en gecombineerd met een individuele cognitief gedragstherapeutische interventie. Het protocol bleek goed uitvoerbaar. De deelnemende cliënten en medewerkers waren tevreden over de combinatiebehandeling LSTJ+CM. Op basis van deze eerste toepassing van de methodiek kan de voorzichtige conclusie worden getrokken dat contingency mangement een additioneel effect lijkt te hebben op abstitent gedrag van het primaire probleemmiddel. Het effect van CM in termen van therapietrouw aan de CGT-behandeling werd door de behandelaren als positief beoordeeld. Men schatte in dat CM een gematigd positieve invloed heeft op therapietrouw. Ook het effect van CM, in combinatie met het controleren op middelengebruik, in termen van abstinent gedrag, werd door de uitvoerders van beide instellingen als positief ervaren. Zowel het positief bekrachtigen van abstinent gedrag op verandering van middelengebruik als de middelencontrole zelf hebben volgens de uitvoerende medewerkers een positieve invloed op de behandeling.
Om dit protocol te implementeren, moet een training in het LSTJ+CM-protocol worden gevolgd (duur: 1 dagdeel/4 uur). De uitvoerders adviseren daarnaast dat de behandelende medewerker minimaal 4 uur supervisie krijgt dat zich richt op zowel de uitvoer van het LSTJ+CM-protocol als op het invoegen van de resultaten van de middelencontrole in de CGT behandeling, waardoor het daadwerkelijk een combinatiebehandeling wordt.
Uitvoerende partij
Tactus Verslavingszorg
